Waterschap Noorderzijlvest, de provincie Groningen en de gemeente Het Hogeland werken samen om de water- en verkeersveiligheid, economie, leefbaarheid en ecologie van Zoutkamp en omgeving te verbeteren en het toerisme te stimuleren. Na jaren van voorbereiding is de uitvoering van de Nieuwe Waterwerken in Zoutkamp in maart 2023 gestart.

Het uitdagende project ligt in Zoutkamp ter hoogte van de monumentale Hunsingosluis, de N388 langs de oude zeedijk en het Hunsingokanaal. De afvoercapaciteit van gemaal H.D. Louwes moet worden vergroot om overtollig regenwater slimmer en sneller af te voeren vanuit Het Hogeland naar het Lauwersmeer. Een oude zeedijk wordt hiervoor afgegraven en er wordt een nieuw gemaal gerealiseerd. Daarnaast wordt de bestaande monumentale Hunsingosluis omgebouwd en gerenoveerd van keersluis naar schutsluis zodat zij haar waterkerende functie terugkrijgt.

CRUX heeft hiervoor in opdracht van Strukton Infra Specials het geotechnisch ontwerp vervaardigd. Dit ontwerp betrof een bouwkuip- en funderingsadvies en een integrale vervormingsanalyse. Nepocon heeft het constructieve ontwerp verzorgd. Uitdagend binnen dit project is vanuit geotechnisch oogpunt ongetwijfeld de complexiteit van de bodemopbouw met afwisselend overgeconsolideerde harde zandlagen (tot >40 MPa) en de potkleilaag in de diepe ondergrond in combinatie met de bouwkuip- en funderingsoplossing.

Damwanden
Naar aanleiding van een door CRUX uitgevoerde variantenstudie is als uitvoeringsmethode voor de bouwkuip gekozen voor een ontgraving in den natte (met toepassing van onderwaterbeton) met behulp van gestempelde damwanden die worden doorgezet tot minimaal 1m in de (waterremmende) Potkleilaag. Er worden ontlastfilters in de Eerste Zandlaag en grindlaag onder de onderwaterbetonvloer toegepast om te voorkomen dat in de bouwfase tijdens het droogzetten van de bouwkuip trekbelastingen in de palen van het nieuwe gemaal optreden.

De bouwkuip voor het nieuwe gemaal is ca. 110 meter lang, circa 16 meter breed en zo’n 8 tot 9m diep. In verband met de hoge conusweerstanden tot >40 MPa in het zandpakket wordt het damwandtracé t.p.v. de damwandsloten voorgewoeld. De damwanden worden vervolgens trillingsvrij (drukkend) geïnstalleerd. In het ontwerp is hiermee rekening gehouden. De damwand wordt na afloop niet getrokken. Voor de sluisuitbreiding geldt een soortgelijke bouwkuipoplossing.

De zuidelijke damwand van de bouwkuip van het nieuwe gemaal wordt tevens uitgevoerd als permanent verankerde damwand in de gebruiksfase om grote horizontale belastingen tegen de paalfundering van het nieuwe gemaal te voorkomen.

Fundering
Voor de fundering van het nieuwe gemaal is in verband met de toepassing van onderwaterbeton gekozen voor combipalen tot ca. 5 à 7m in de potkleilaag. Bij een combinatiepaal wordt een prefab-betonpaal in de casing afgehangen, met mortel gevuld en vervolgens de casing getrokken. De palen worden voorafgaande aan de ontgraving van de bouwkuip aangebracht. De palen staan gedeeltelijk in de Potklei. De afdracht van de paalbelasting in de Potklei is als belastingoppervlakte op diepte gemodelleerd om de groepszakking vanuit lagen onder de paalpunt (s2) te bepalen voor de totale paalkopzakking (s) met de bijbehorende veerstijfheid.

Voor de fundering van de sluisuitbreiding worden zelfborende ankerpalen toegepast tot in de Eerste Zandlaag. Deze palen reiken niet tot de potkleilaag.

Bij het funderingsontwerp zijn de palen verder gedimensioneerd op de totale trekbelasting inclusief de zwelbelasting ten gevolge van vrije zwel uit de holocene lagen. De zwel in de Potklei is niet als zwelbelastingen opgelegd aan de palen maar als vervorming (zwel).

Integrale vervormingsanalyse
De integrale vervormingsanalyse is opgesteld in verband met de ontgravingswerkzaamheden van de bouwkuipen. De focus heeft daarbij gelegen op de Plaxis 2D analyse van de grondvervormingen ter plaatse van de bestaande Hunsingosluis, zwel vanuit de potkleilaag, het momentenverloop in de bestaande houten palen van de historische Hunsingosluis en de nieuwe paalfundering van het te bouwen gemaal en sluisuitbreiding.

Nominatie WOW-Publieksprijs 2023
De Nieuwe Waterwerken in Zoutkamp is genomineerd voor de WOW-Publieksprijs 2023.

Draag jij dit project een warm hart toe? Breng dan nu je stem uit via de link of QR - code. Stemmen is mogelijk tot en met 1 november.

Meer info
RTV Noord opname - Unieke inkijk in eeuwenoude dijk Zoutkamp
Waterschap Noorderzijlvest
Nationaal Programma Groningen
Strukton Civiel